Miliarda vjet me paree, Hena do te dukej shume ndryshe. Llava do te kishte rrjedhur ne siperfaqen e saj dhe, sipas hulumtimeve te reja, sateliti yne i vetem natyral do te kishte gjithashtu nje atmosfere.
Studimi, i botuar ne ”Earth and Planetary Science Letters”, shikon ne periudhen kur brendesia e Henes ishte vullkanisht aktive rreth 3.5 miliard vjet me pare. Shkembinje te shkrire nga brendesia e henes kane shperthyer dhe rrjedhur ne siperfaqe te henes ne forme llave. Zonat e erreta qe mund t’i shohim sot ne hene, qe quhen ‘maria‘, jane formuar nga ky material.
Por lava nuk ishte e vetmja gje qe doli nga brendesia e Henes. Uji, squfuri dhe elemte te tjera te paqendrueshme u liruan gjate shperthimeve vullkanike dhe sipas studiuesve Dr Debra Needham dhe Dr David Kring, keto gazra perfunduan duke formuar nje atmosfere te perkohshme qe zgjati rreth 70 milion vjet.
Uji eshte gjetur ne Hene ne polet dhe ne shkembinj ne te gjithe siperfaqen henore. Rajonet ne polet jane vecanerisht interesante. Ata jane ne hije te perhershme nga Dielli keshtu qe ka gjasa qe le te kuptohet se kjo atmosfere e lashte mund te jete e fshehur brenda akullit te ngrire.
“Kjo pune ndryshon ne menyre dramatike pikepamjen tone per Henen nga nje trup shkembor pa ajer dhe i shkrete ne ate qe dikur ishte i rrethuar nga nje atmosfere me e perhapur se ajo qe rrethon Marsin sot”, shtoi Dr Kring, nje shkencetar i stafit ne Institutin Hënor dhe Planetar.
Puna ishte e mundur fale shkembinjve henor te mbledhur nga misioni Apollo 15 dhe Apollo 17 ne vitin 1971 dhe 1972, respektivisht. Keto mostra mbajne historine e kristalizuar te ketyre shperthimeve, duke u lejuar shkencetareve te nxjerrin kur kane ndodhur dhe cfare lloj gazesh nxirrnin vullkanet henor.
Perditesimi per here te fundit 21 janar, 2018.
Tags:HENA, SISTEMI DIELLOR
You must be logged in to post a comment Login