Per here te pare, prania e objekteve me madhesi te planeteve eshte konfirmuar pertej Rruges se Qumeshtit. Cuditerisht, planetet e dyshuar jane miliarda vite drite larg, dhe mendohet te lundrojne neper hapesire te palidhur me ndonje yll.
Ne 26 vitet e para qe kemi zbuluar planetet e pare jashte Sistemit Diellor, ne kemi gjetur disa duke perdorur metoden “e lekundjes se Doppler ” rreth yjeve te afert (brenda galaktikes tone). Ne zbulimin e planeteve jashte sistemit tone diellor perdoren edhe metoda te tjera
Megjithate, per te shkuar pertej galaktikes, profesoret Xinyu Dai dhe Dr Eduardo Guerras i Universitetit i Oklahomes perdoren “mikrolentet”, bazuar ne efektin qe graviteti ka ne driten e objekteve. Nje objekt masiv ne pozicionin e duhur fokuson driten nga dicka me larg, duke vepruar si nje lente zmadhuese.
Ne i perdorim lentet gravitacionale te formuar nga galaktikat gjigande per te studiuar objekte qe perndryshe do te ishin pertej mundesive te teleskopeve tane. Mikrolentet, sic sygjeron emri i tyre, jane me te vogla dhe ndodhin kur nje yll dhe planetet kalojne para nje burimi drite qe ndodhet me large. Lentet e krijuara nga vete ylli ,krijon nje ‘lekundje’ ne drite qe eshte mjaft e madhe per ne qe te veme re.
Mikrolentet na kane lejuar te gjejme nje planet me masen e Uranit 25,000 vite drite larg. Tani ne letrat shkencore te publikuara ne Astrophysical Journal , Dai dhe Guerras njoftojne se e kane zbuluar nje popullsi planetesh (dhe kur them popullsi, behet fjale per disa mijera te tille) ne nje galaktike rreth 3.8 miliarde vite drite larg. Planetet ne fjale jane zbuluar me ndihmen e nje kuazari.
Galaktika ne qender te ketij imazhi ka mijera planete ne hapesire te palidhur me ndonje planet, te cilet kane masat sa dhe me te vegjel se te Jupiterit. Foto nga Universitet Oklahames. Bere duke perdorur teleskopin Chandra te NASA’s. Teksti dhe imazhi.
Galaktika ne fjale ndodhet ne mes nesh dhe nje kuazari te quajtur RXJ 1331-1231. Graviteti i galaktikes krijon nje lente, efekteti e te ciles ndryshon ndersa objektet brenda tij levizin. Egzaminimi i spektrit te drites nga kuazari e ben te qarte se lentja perbehet nga miliona objekte individuale, te gjitha qe levizin ne raport me njeri-tjetrin.
Kur Dai dhe Guerres krijuan nje model se si duhet te veproje lentja nese galaktika perbehej thjesht nga yjet dhe yjet xhuxhe te kafte, rezultati nuk i ngjante asaj qe shikuan. Keshtu ata dolen qe keto objekte jane planet. Masa e ketyre objekteve variojne nga ajo e henes deri ne ate te Jupiterit, te vendosura ne halon galaktikore te pa lidhur me ndonje yll.
“Nuk ka shanse te vezhgimit te ketyre planeteve drejtperdrejt”, tha Guerras ne nje deklarate. “Megjithate, ne jemi ne gjendje t’i studiojme ato, te zbulojme pranine e tyre dhe madje te kemi nje ide te masave te tyre.
******
Referencat:
Perditesimi per here te fundit 16 shkurt, 2018.
You must be logged in to post a comment Login