Saturni i rrethuar nga Unazat

Ky artikull eshte pjese e serive NASA Knows! (Grades K-4) .

Saturni eshte nje planet me te vertet shume interesant. Por me te vertete, ai nuk eshte i vetmi planet me unaza. Jupiteri, Urani dhe Neptuni kane unaza, gjithashtu. Por Unazat e Saturnit jane me te medhat dhe te ndritshmet.

Nje astronom i quajtur Galileo ishte personi i pare qe verejti unazat e Saturnit. Ai i dalloi ato, ne kerkim permes nje teleskopi ne vitin 1610. Kjo ndodhi pothuajse 400 vjet me pare! Shkencetaret jane duke u perpjekur per te mesuar me shume rreth unazave te Saturnit .

Nje gje qe ne e dime me siguri – eshte se : Unazat e Saturnit jane te perbera nga akulli dhe shkembi. Keto pjese ndryshojne ne madhesi. Disa jane aq te vogla sa nje kokerr rere. Te tjerat jane te medhenj sa nje shtepi. Por shkencetaret nuk jane te sigurt se kur apo si Unazat e Saturnit u formuan. Ata mendojne se unazat mund te kene dicka qe ka te beje me shume me henat e Saturnit.

Nje pamje nga afer e Unazave te Saturnit,ku tregon unazat e vogla qe perbejn unazat me te medha te Saturnit.Credits: NASA/JPL/Space Science Institute

Toka ka vetem nje hene. Por Saturni ka te pakten 60 hena qe e orbitojne ate . Asteroidet dhe meteoroidet nganjehere uperplasen ne keto hena dhe i thyen ato ne copa. Unazat mund te behen nga keto copa te thyera te henave. Unaza mund te jene te bera nga materiale te mbetura nga kur Saturn ishte formuar per here te pare.

Nga larg, Saturni duket si ai ka shtate unaza te medha. Cdo unaze e madhe eshte e emeruar sipas nje letre te alfabetit. Unazat ishin emeruar nga ata qe i zbuluan. Unaza e pare e zbuluar u emerua unaza A, por kjo nuk eshte unaza e afert ose me e larget nga Saturni.

Disa nga unazat jane afer se bashku. Te tjerat kane boshlleqe te medha mes tyre. Ata rrotullohen rreth Saturnit me shpejtesi shume te larte. Nje veshtrim nga afer tregon se  cdo unaze e madhe eshte e perbere nga unaza me te vogla. Unazat e vogla quhen nganjehere rreth i vogel.

Saturni eshte shume me i madh se Toka. Me shume se 700 toka mund te pershtateshin brenda Saturnit. Unazat e Saturnit jane mijera milje te gjera. Nese do te kishte makina ne hapesire, kjo makine do te bente 1 jave te kalonte nga njeri skaj ne tjetrin. Nga ana tjeter, unazat jane mjaft te holla. Ata jane vetem rreth 30 deri ne 300 kembe te trasha.

Cassini eshte anija e fundit e NASA’s deri me tani qe eshte duke eksploruar Saturnin. Cassini u leshua ne vitin 1997 dhe arriti ne Saturn shtate vjet me vone, ne vitin 2004. Anija eshte duke u rrotulluar rreth planetit qe atehere. Cassini dergon fotografi te reja dhe informacione ne Toke gjate gjithe kohes. Cassini ka marre foto te mahnitshme te unazave te Saturnit.

Me shume rreth unazave Kids Space,
Solar System Kids: Saturn.

Shiko dhe kete https://www.nasa.gov/audience/forstudents/k-4/stories/nasa-knows/index.html

Perditesimi per here te fundit 15 shkurt,2017.

Tags:CASSINI, PLANETET, SATURNI, SISTEMI DIELLOR