Nje vit qe nga zbulimi i shtate planeteve me madhesin e Tokes te sistemit TRAPPIST-1, shkencetaret kane punuar shume per te kuptuar me mire keto bote joshese qe jane vetem 40 vite drite larg. Fale te dhenave nga nje kombinim teleskopesh hapesinor dhe tokesor, ne dime me shume rreth TRAPPIST-1 se cdo sistem tjeter planetar pervec sistemit tone diellor.
Nje studim i ri publikuar ne revisten ‘Astronomy and Astrophysics‘, duke perdorur te dhena nga teleskopet hapesinor Spitzer dhe Kepler te NASA-s, ofron pamjen me te mire se cfare perberjesh keto planete kane. Ata perdoren vrojtimet e teleskopeve per te llogaritur densitetin me sakte se kurre, pastaj i perdoren keto numra ne simulime komplekse. Studiuesit percaktuan se te gjithe planetet jane kryesisht shkembore si planetet e brendshem ne sistemin tone diellor. Pervec kesaj, disa kane deri ne 5 perqind te mases se tyre ne uje, qe do te thote se kane 250 here me shume uje se oqeanet ne Toke.
Forma qe uji merr ne planetet e TRAPPIST-1 varet sa shume nxehtesi ata marrin nga ylli xhuxh, i cili ka vetem rreth 9 per qind masen e Diellit tone. Planetet me te afert me yllin kane me shume gjasa te mbajne uje ne formen e avujve atmosferike, ndersa ata me larg mund te kene uje te ngrire ne siperfaqet e tyre ne formen e akullit. TRAPPIST-1e eshte planeti me shkembore i te gjitheve, por besohet se ende ka potencial per te strehuar uje te lengshem.
Pyetjet rreth atmosferes se planeteve eshte gjithashtu e rendesishme per te kuptuar nese uji i lengshem mund te jete i pranishem ne keto siperfaqe – nje perberes thelbesor per banueshmerine e nje planeti. Teleskopi Hubble tashme ka studiuar gjashte nga shtate planetet e TRAPPIST-1, dhe rezultatet e reja per kater prej tyre jane botuar ne Nature Astronomy. Ne studimin e ri, Hubble zbulon se te pakten tre nga planetet e TRAPPIST-1 me konreketisht ata – d, e, dhe f – nuk duket se permbajne atmosfera te fryra, e te pasura me hidrogjen, si gjigandet e gazit ne sistemit tone diellor. Hidrogjeni eshte nje gaz sere dhe do t’i bente se keto planete, te jene te nxehte dhe jo-mikprites per jeten.
Ne vitin 2016, vezhgimet Hubble gjithashtu nuk gjeten deshmi per atmosfera hidrogjeni ne planetet c dhe d. Keto rezultate dhe ato te reja, ne vend te kesaj, favorizojne atmosfera me te ngjeshur si ato te Tokes, Venusit dhe Marsit. Vezhgimet shtese jane te nevojshme per te percaktuar permbajtjen e hidrogjenit te atmosferes se planetit g.
Te dy studimet ndihmojne ne hapjen e rruges per Teleskopin Hapesinor te NASA-s, James Webb, qe do te leshohet ne 2019. Webb do te hetoje me thelle atmosferat e planeteve, duke kerkuar per gazra me te renda si dioksidi i karbonit, metani, uji dhe oksigjeni. Prania e elementeve te tilla mund le te kuptohet nese jeta mund te jete e pranishme, ose nese planetet jane te banueshme.
TRAPPIST-1 eshte emeruar sipas ”Transiting Planets and Planetesimals Small Telescope (TRAPPIST)” ne Kili, i cili zbuloi dy nga shtate planetet TRAPPIST qe njohim sot – dhe ne shkurt te vitit 2016, Teleskopi Spitzer i NASA’s, ne bashkepunim me teleskopet tokesor , i konfirmoi keto planete dhe zbuloi pese te tjeret ne sistem.
Per me shume informacion rreth TRAPPIST-1, vizitoni: https://exoplanets.nasa.gov/trappist1
Informacionet te leshuar nga Spitzer dhe Hubble mund ti gjeni ne:
https://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?feature=7052 dhe http://hubblesite.org/news_release/news/2018-07
Perditesimi per here te fundit 9 shkurt, 2017.
Tags:EGZOPLANETE, HUBBLE, KEPLER, TELESKOPI SPITZER, UNIVERSI
You must be logged in to post a comment Login