Rritja e vrimave te zeza supermasive in univers po tejkalon normen e formimit te yjeve ne galaktikat ne te cilat ato banojne, gjate dy studimve te reja duke perdorur te dhena nga Observatori Chandra i Rrezeve-X i NASA’s dhe i teleskopeve te tjere.
Nje grup astronomesh, te udhehequr nga Guang Yan, llogariten porporcionin midis rritjes se vrimave te zeza dhe normes se formimit te yjeve ne galaktikat pritese dhe zbuluan se kjo eshte me e larte per vrimat e zeza. Per galaktikat qe permbajne nje numer yjesh prej 100 miliarde te tille, proporcioni eshte 10 here me larte se per ato galaktika qe mbajne 10 miliarde yje.
Duke perdorur te dhena nga Chandra, Hubble, dhe observatore te jere, Yang dhe koleget e tij sudiuan normen e rritjes se vrimave te zeza ne galaktika ne distanca 4.3 miliarde dhe 12.2 miliarde vite nga toka.
Nje tjeter grup i astronomeve, te udhehequr nga Mar Mezcua ne Spanje, ne menyre te pavarur nga studimi i pare–studian 72 galaktika te ndodhura ne qender te grupimeve galaktikore qe variojne 3.5 miliarde vite drite nga toka dhe i krahasuan tiparet e tyre ne Rreze-X dhe valeve te radios. Puna e tyre tregon se masat e vrimave e zeza ishin dhjete here me te medha se masat te vleresuara nga nje tjeter mtetode duke perdorur supozimin se vrimat e zeza dhe galaktikat e tyre rriten ne varg.
Dy letra qe pershkruajne keto rezultate jane pranuar per publikim ne ”Shenimet Mujore te Shoqerise Mbreterore Astronomik (SHMSHMA)”. Puna e Mezcua et. al mund te lexohet ne ( https://arxiv.org/abs/1710.10268 ). Letra shkencore nga Yanga et. al mund te lexohet ne ( https://arxiv.org/abs/1710.09399 )
Per me shume rreth Chandra, vizitoni: https://www.nasa.gov/chandra
__________________________________________________
Perditesimi per here te fundit 9 mars, 2018.
Tags: OBSERVATORI CHANDRA I RREZEVE-X, UNIVERSI, VRIMA TE ZEZA
You must be logged in to post a comment Login