Hëna e Saturnit Titani është i vetmi objekt qiellor pervec Tokës qe ka dicka të lëngshme në siperfaqen e saj. Nje studim i ri ngjall nje pamje te habitshme te ketyre liqeneve dhe deteve ne boten tone, me vale te vogla qe rrokullisen neper to.
Botuar ne revisten ‘ Earth and Planetary Science Letters‘, hulumtuesit e udhehequr nga Universiteti i Teksasit zbuluan se valet në Titan do arrijne nje lartesi prej vetem 1 centimeter (0.4 inc). Ata gjithashtu shtrihen pak me shume se 20 centimetra (7.9 inc).
Zbulimi u be duke perdorur te dhena radari nga anija kozmike Cassini e NASA. Autori kryesor i studimit, Cyril Grima — krijoi nje teknike qe mund te mase “ashpersine e siperfaqes” ne detaje me te vertete te shkelqyera. E mjaftueshme per te matur valet 1,5 deri 2,5 centimetra (0,6 deri ne 1 inc) ne lartesi. Grima i tha IFLScience se shpejtesia e eres u vleresuan ne 0.22 metra per sekonde ne 10 metra mbi siperfaqe.
Ky studim shikoj tre liqene ne hemisferen veriore te Titanit: Kraken Mare (liqeni me i madh i Titanit), Ligeia Mare dhe Punga Mare. Fluturimi i fundit i Cassini ne Titan ne prill studioi kete rajon dhe te dhenat nga kjo mund te na tregojne se shpejti se sa thelle jane keto liqene.
Implikimi i kesaj eshte qe shpejtesia e eres ne Titan nuk eshte aq e larte. Kjo do te thote se nese ndonjehere duam te ulim nje sonde ne nje nga detet – te cilat eshte diskutuar – atehere era nuk mund te jete shume problem. .
“Ka shume interes ne nje dite qe te dergojne nje sonde ne liqene dhe kur te behet kjo, ju doni te keni nje ulje te sigurt dhe nuk na nevojitet shume ere”, tha Grima ne nje deklarate. “Studimi yne tregon se per shkak se valet nuk jane shume te larta, ererat ka te ngjare te jene ne shpejtesi te ulet”.
Harta e tre liqeneve ne hemisferen veriore te Titan
Materiali i lengshem ne Titan nuk eshte si ai ne Toke. Ndersa materiali i lengshem eshte i bere nga uji — ne Titan ato perbehen nga hidrokarburet e lengeta, ne thelb perberesit e karburantit te avionit. Ashtu si Toka, keto lengje kalojne neper nje cikel avullimi dhe shiu, edhe pse cdo vend ne Titan sheh shi vetem nje here ne 1000 vjet.
Kthehuni ne 2005, derguam sonden tone te pare ne Titan: sonda Huygens e ESA-s. Kjo ktheu imazhet mahnitese drejt tokes, por qe atehere oreksi yne eshte ngacmuar per me shume. NASA ka qene duke luajtur me idene e dergimit te nje sonde per disa kohe, gje qe mund te behet ne nje moment ne te ardhmen.
Duhet te theksohet se lartesia e vogel e valeve te Titanit eshte diskutuar me pare, por ky studim u jep prova te metejshme kesaj teorie. Ata levizin ne nje vend teper te qete 0.7 metra (2.3 kembe) ne sekonde gjithashtu, shume te ngadalshem (dhe te uleta) per serf. Por hej, te pakten ne ndoshta mund te dergojme nje varke atje.
Ka akoma shume te panjohura, ve ne dukje Grima. Por ky studim te pakten na tregon pak me shume se cfarë mund te jete Titani.
Artikulli i siguar nga IFC-Science dhe Universiteti i Teksasit.
Misioni Cassini-Huygens eshte nje projekt bashkepunues i NASA-s, ESA’s dhe Agjencine Italiane te Hapesires.Jet Propulsion Laboratory i NASA-s, nje ndarje e Caltech (Insituti i Teknologjise Kaliforni) ne Pasadena, menaxhon misionin per Drejtorine e Misioneve shkencore te NASA-s, Washington. JPL ka projektuar, zhvilluar Orbiterin Cassini.
Image Credit: Cassini Imaging Team, ISS, JPL, ESA, NASA
Per me shume informacion rreth Cassini,vizitoni:
Perditesimi per here te fundit 6 korrik qershor,2017.
Tags:CASSINI, HENAT E SISTEMIT DIELLOR, SATURNI, SISTEMI DIELLOR
You must be logged in to post a comment Login