Astronomet duke perdorur Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA). mund te kene zgjidhur misterin e objektit me te ftohte te njohur ne kozmos – Mjegullnaja e Bumerangut, nje mjegullnaje portoplanetare e prodhuar nga nje yll gjigant i kuq qe po vdiste. Hulumtimi eshte botuar ne Astrophysical Journal.
Nje yll gjigant i kuq i lashte ka prodhuar kete mjegullnaje, objektin me te ftohte qe eshte gjendur deri tani ne Univers. Si ky yll ishte ne gjendje te krijonte nje mjedis jashtezakonisht te ftohte se sa temperatura natyrale ne hapesiren e thelle ka qene nje mister per me shume se dy dekada.
Sipas astronomeve qe perdoren ALMA‘n, pergjigja mund te jete se nje yll i vogel shoqerues eshte zhytur ne zemren e gjigantit te kuq, duke e nxjerre me shume materie ne hapesire te yllit me te madh si nje rrjedhje ultra e ftohte egazit dhe pluhurit.Kjo rrjedhje eshte duke u zgjeruar aq shpejt sa temperatura e tij ka rene ne me pak se gjysme shkalle Kelvin (minus 458.5 grade Fahrenheit ose minus 272.5 grade Celsius).
Vezhgimet e ALMA-s u mundesuan astronomeve te zbulojne kete mister duke bere llogaritjet e para te sakta te shtrirjes se mjegullnajes se Bumerangut, moshen, masen dhe energjine kinetike.
“Keto te dhena te reja na tregojne se pjesa me e madhe e mbeshtjelles yjore te yllit masiv te kuq eshte nxjerre ne hapesire me shpejtesi shume me teper se c’mund te nxjerre nje yll i ketij tipi”, tha autori kryesor i studimit Dr. Raghvendra Sahai, astronom ne JPL NASA.
ALMA shikoj ne diskun qendror te pluhurosur te mjegullnajes si dhe ne daljet e tij, te cilat kane nje distance prej pothuajse kater vjet drite ne te diameter. Keto dalje jane edhe me te ftohta se sfondi i mikrovaleve kozmik, duke arritur temperaturat nen -270 ° C. Daljet jane gjithashtu duke u zgjeruar me nje shpejtesi prej 590 000 kilometrash ne ore.
Link:
Credit:ALMA (ESO/NAOJ/NRAO)/R. Sahai
Perditesimi per here te fundit 12 qershor,2017.
You must be logged in to post a comment Login