Hëna – ‘Sateliti i vetëm natyror i Tokës’

Distanca Nga Toka: 384,400 km nga Toka
Diametri: 3476 km
Masa: 7.35e22 kg
Largesia rrotullimit: 363,104 km (0.002 4 AU)
Gjysem Aksi: 384,399 km (0.002 57 AU)
Sjellje e pakontrolluar: 0.054 9
Koha e rretullimit: 27.321 582 d (27 d 7 h 43.1 min)
Peridhua: 29.530 588 d (29 d 12 h 44.0 min)
Shpejtesia e rretullimit: 1.022 km/s

Graviteti i siperaqes:1.62/ms

Rrezja eluatoriale:1738.1 km

Rrezja polare:1736.0 km

Shpejtesia e rrotullimit:1.022 km/s

Hëna është i vetëmi satelit natyrore dhe i perhershem i Tokës. Ky është nje nga satelitet me te medha natyrore ne Sistemin Diellor, dhe me i madhi ne mesin e sateliteve planetare ne raport me madhesinë e planetit qe orbiton. Ai eshte i dyti-satelit me densitet ne mesin e atyre te cileve jane te njohur (sipas sateliteve te Jupiterit ”lo”).

Hena mendohet te jete formuar rreth 4.5 miliarde vjet me pare, jo shume kohe pas Tokes. Ka disa hipoteza per origjinen e saj; shpjegimi me i pranuar gjeresisht eshte se Hena u formua nga mbeturinat e mbetura pas nje perplasje gjigante ne mes Tokes dhe nje trupi me madhesine e Marsit te quajtur Theia.

Hena eshte ne rrotullim sinkron me Token, gjithmone duke treguar te njejten fytyre planetit tone. Ai eshte objekti i dyte me i ndritshem qiellore ne Toke pas Diellit, sic matet nga drita ne siperfaqen e Tokes. Siperfaqja e tij eshte në fakt e errët (edhe pse kjo mund te duket si shume e ndritshme dhe e bardhe) me nje reflektimit vetem pak me te larte se ajo e asfaltit te veshur.Rendesia i saj ne qiell dhe cikli i saj i rregullt i fazave kane bere qe Hëna te kete nje ndikim te rendesishem kulturor qe nga kohet e lashta ne gjuhe, arti dhe mitologji.

Ndikimi gravitacional i Henes prodhon baticat oqeanike, si dhe zgjatjen e lehte te dites. Distanca aktuale e henes eshte rreth tridhjete here diametri i Tokes, me madhesine e saj te dukshme ne qiell pothuajse i njejte me ate te Diellit, duke rezultuar qe Hena mbulon Diellin gati pikerisht ne eklips total diellor. Kjo perputhet me madhesin e dukshme vizuale. Distanca lineare e Henes nga Toka aktualisht eshte ne rritje me nje norme prej 3.82 ± 0.07 centimetrash (1,504 ± 0.028 ) ne vit, por kjo norme nuk eshte konstante.

Per me shume vizitoni:

https://www.space.com/55-earths-moon-formation-composition-and-orbit.html

https://solarsystem.nasa.gov/planets/moon

https://sq.wikipedia.org/wiki/H%C3%ABna

Perditesimi per here te fundit 10 nentor,2016.

Tags:ASTRONOMI, HENA, HENAT E SISTEMIT DIELLOR, SISTEMI DIELLOR