Astronomret duke perdorur teleskopin e NASA’s Hubble kane fotografuar per ate qe mund te jene shtellunga avulli te ujit duke shperthyer jashte siperfaqees se henes Europa te Jupiterit.
Vezhgimi rrit mundesine qe misionet ne Europa mund te jete ne gjendje te marrin mostra ne oqeanet e Europas pa pasur nevoje per te shpuar neper akull.
“Oqeani e Europes eshte konsideruar te jete nje nga vendet me premtuese qe potencialisht mund te zhvilloj jeten ne sistemin diellor,” tha Geoff Yoder.
Shtengullat vleresohet te jene rreth 125 milje (200 kilometra) para, me sa duket, materialet nga shtengulla bien perseri poshte mbi siperfaqen e Europa-s. Europa ka nje oqean te madh global qe permban dy here me shume uje se oqeanet e Tokes, por ajo eshte e mbrojtur nga nje shtrese akulli jashtezakonisht te ftohte dhe me trashesi te panjohur. Shtengullat sigurojne nje mundesi per te mbledhur mostra me origjine nga nen siperfaqja, pa pasur nevoje per tu futur brenda ne siperfaqe te oqeanit per te marre monstra.
Ekipi, i kryesuar nga William Sparks i Institutit te teleskopeve shkencor hapesinor (STScI) ne Baltimore ka vezhguar henen Europa kur ajo kaloj ne front perpara Jupiterit.
Qellimi origjinal,ishte per te percaktuar nese Europa ka nje atmofere te holle , atmosfere te zgjatur, ose egzosfere. Duke perdorur te njejten metode vezhguese qe zbulon atmosferen rreth planeteve qe rrotullohen rreth yjeve te tjere.
Ne 10 dukuri te vecanta qe perfshin 15 muaj, ekipi ka verejtur qe Europa kalon ne frontin e Jupiterit. Ata pane se cfare mund te jene duke shperthyer shtengullat ne keto raste.
Download this video in HD formats from NASA Goddard’s Scientific Visualization Studio
Kjo pune siguron deshmin ose mbeshtet per ate cfare ishte sygjeruar me perpara. Ne vitin 2012, nje ekip i udhehequr nga Lorenz Roth i Institutit te Kerkimeve Jugperendimore ne San Antonio ,SHBA – kishte zbuluan prova te avujve te ujit duke shperthyer nga akulli ne rajonin jugor polar te Europas . Edhe pse te dyja ekipet kane perdorur Hubble, metodat ishin krejtesisht te pavarura per te nxjerre te njejtin perfundim.
Nese konfirmohet, Europa do te jete hena e dyte ne sistemin diellor qe te kete shtengulla te avujve te ujit. Ne vitin 2005, orbiteri Cassini i NASA-s zbuloi avuj uji ne henen Enceladus te Saturnit.
Shkencetaret me vone mund te perdorin vizionin infra te kuqe te teleskopit te ardhshem James Webb te NASA-s, e cila eshte planifikuar te leshohet ne vitin 2018, per te konfirmuar kete aktivitet ne Europa. NASA gjithashtu eshte duke formuluar nje mision ne Europa qe mund te konfirmoje perfundimisht kete.
Puna e Sparks dhe te kolegeve te tij do te publikohet ne numrin e 29 shtatorit ne Astrophysical Journal.
Credits: NASA/ESA/W. Sparks (STScI)/USGS Astrogeology Science Center
Perditesimi per here te fundit 15 prill,2017.
Tags:HENAT E SISTEMIT DIELLOR, HUBBLE, JUPITERI
Elton Saraçi
September 26, 2016 at 7:35 pm
Urime per punen Esmerald!
astroalbastronomy
September 26, 2016 at 7:36 pm
Faleminderit Elton.