Edhe pse Universi eshte vazhdimisht ne ndryshim, shumica e proceseve jane shume te ngadalshem per tu vezhguar brenda nje jetegjatesis te njeriut. Por tani nje ekip nderkombetar astronomesh kane verejtur nje perjashtim nga ky rregull. “SAO 244567 eshte nje nga shembujt e rralle te nje ylli qe na lejon per te deshmuar evolucionin yjor ne kohe reale”, shpjegon Nicole Reindl nga Universiteti i Leicester, Angli, dhe autori i studimit.
SAO 244567, eshte 2700 vite-drite nga Toka, eshte ylli qendror i nebulas Stingray dhe ka qene i dukshem ne zhvillim ne mes te vezhgimeve te bera gjate 45 viteve te fundit. Midis 1971 dhe 2002 temperatura e siperfaqes se yllit ishte gati 40 000 grade C. Tani vezhgimet e reja te bera nga Hublle kane zbuluar se SAO 244567 ka filluar te ftohet dhe te zgjerohet.
Kjo eshte e pazakonte, por jo padegjuar, ngrohja e shpejte mund te shpjegohet nese supozohet se SAO 244567 kishte nje mase fillestare prej 3 deri në 4 here masen e Diellit .Megjithate, te dhenat tregojne se SAO 244567 duhet te kete pasur nje mase origjinale te ngjashme me ate te Diellit tone .Keto yje kane nje mase te ulet zakonisht.
Kjo teori ka implikime shume te qarta per te ardhmen Sao 244567: nese ai ka perjetuar me te vertete nje flash te tille, atehere kjo do te detyroje yllin qendror per te filluar te zgjerohet dhe ftohet perseri – ai do te kthehet perseri ne fazen e meparshme te evolucionit te saj. Kjo eshte pikerisht ajo qe vezhgimet e reja kane konfirmuar.
Ky nuk eshte shembulli i vetem i nje ylli te tille, por kjo eshte hera e pare qe nje yll eshte verejtur gjate dy ngrohjeve.
Deri sa astronomet te kene zhvilluar modelet me te rafinuara per ciklet jetesore te yjeve, aspektet e evolucionit te Sao 244567-s do te mbeten nje mister.
Ky animacion tregon evolucionin e shpejte te SAO 244567. Animacion fillon 10 300 para eres sone me yllin qe ka nje rreze 152 here madhesine e diellit dhe nje temperature siperfaqesore prej rreth 3500 grade Celsius, duke i dhene asaj ngjyre portokalli. Ne kete pike te jetes kishte humbur gjysmen e mases se saj.
Pas 10 000 vjet ylli zvogelohet ngadale ne vetem 40 here madhesine e diellit; ne te njejten kohe temperatura e tij rritet ne 6800 grade Celsius, duke shkaktuar te kete nje ngjyre te verdhe.
Brenda disa qindra viteve te ardhshme, SAO 244567 do te zgjerohet perseri ne permasat e tij gjigante dhe gjithashtu te ndryshoj ngjyren ne portokalli sic tregohet ne fund te animacionit.
Image credit: NASA, ESA/Hubble
Perditesimi per here te fundit 31 tetor,2016.
Tags:Hubble,Yje,Rruga eQumeshtit
You must be logged in to post a comment Login