Si dukej sistemi yne diellor kur ishte duke u formuar? Ne ne fakt nuk kemi nje makine kohe per te shkuar mbrapa ne 4.6 miliarde vite dhe per te shikuar kete. Por ka nje menyre tjeter per ta zbuluar. Ne mund te shohim ne nje tjeter sistem diellor qe eshte duke formuar tani. Kjo ndoshta do te na jap ide te mire te lindjes se sistemit tone diellor.
Megjithese ka nje problem! Sistemet e tjera diellore jane zakonisht shume larg,dhe eshte e veshtire per ti studiuar ne detaje. Tani, observatori ALMA ka vendosur objektivat e tij ne nje nga sistemet me te aferta qe ne njohim. Ne nje yll te quajtur TW Hydrae. Ylli eshte 10 milion vjet e vjeter- shume i ri per nje yll. Ai eshte ende i rrethuar nga pluhuri dhe gazi ne nje zone te rrafshet. Ne te ardhmen, materiali ne disk do bashkohet me planetet. Dhe lajmi me i mire eshte se: TW Hydrae eshte vetem 175 vite drite larg.
175 vite drite mund te jene afer ne terma kozmik.Sidoqofte, astronomet duke perdorur ALMA ishin ne gjendje te marrin imazhin e diskut te TW Hydrae ne detaje suprizuese. Kjo ishte e mundur, duke vendosur antenat individuale te ALMA sa me larg te jete e mundur nga njeri-tjetri , ne distanca te perbashketa deri ne 15 kilometra.
ALMA ka kapur valet e zbehta te radios nga grimcat e mesme milimetrike te diskut te pluhurit ne disk. Keto grimca paraqesin hapin e pare drejt formimit te planeteve . Ne fakt,trupat me te medha te ketij sistemi mund te jene formuar. Ne distanca nga 3 ne 6 miliarde kilometra nga ylli, astronomet zbuluan disa mangesi te erreta ne disk. Ketu, grimcat e vogla te pluhurit mund tashme te jene mbledhur nga planete te medha.
Te dy boshlleqet rrethore jane ne te njejten distance nga TW Hydrae si Urani dhe Plutoja qe jane nga Dielli. Por qendra e vertete e diskut gjithashtu duket te jete bosh. Kjo vrime qendrore eshte ne lidhje me madhesine orbites se tokes rreth diellit .Pra, planetet si toka ne kete disk mund te jene formuar tashme!
Lexo ne :http://kids.alma.cl/?p=1930&lang=en
Tags:Ekzoplanete,Sisteme Diellore,Observatori ALMA,ESO.
You must be logged in to post a comment Login