Matjet e sofistikuara te bera nga nje suite e instrumenteve nga Maven, zbuloi ulje-ngritje te largimit te hidrogjenit – dhe per kete arsye humbjen e ujit. Shkalla shpetimit arriti kulmin kur Marsi ishte ne piken e saj me te afert me diellin .
“MAVEN po na jep detaje te papara per arratisjen e hidrogjenit nga atmosfera e siperme e Marsit, dhe kjo eshte e rendesishme per te na ndihmuar te kuptojm se sasia totale e ujit te humbur gjate miliarda viteve ka ndryshuar”, tha Ali Rahmati, nje anetar i ekipit MAVEN ne Universitetin e Californise ne Berkeley te cilet analizuan te dhenat nga dy instrumentet e anijes.
Hidrogjeni ne atmosferen e siperme te Marsit vjen nga avujt e ujit ne atmosferen me te ulet. Nje molekule uji atmosferike mund te thyhet nga rrezet e diellit, duke i liruar dy atome hidrogjeni nga atomet e oksigjenit qe ishin te lidhura.
Pamje me siper tregon–atomet e hidrogjenit te shperndara ne atmosferen e siperme te Marsit, marre nga MAVEN. Rreth 400,000 vezhgime, te marra gjate kater diteve menjehere pasi anija hyri ne orbiten rreth Marsit, jane perdorur per te krijuar imazhin. Hidrogjeni eshte prodhuar nga avaria e ujit, e cila dikur ishte e bollshme ne siperfaqen e Marsit. Sepse hidrogjeni ka mase te ulet atomike.
Kjo humbje ka qene prej kohesh e menduar te jete me shume ose me pak e vazhdueshme, si nje rrjedhje e ngadalte. Por vezhgimet e meparshme te bera duke perdorur teleskopi Hubble te NASA’s dhe Orbiterin Mars Express te ESA-s gjeten luhatje te papritura. Vetem nje numer i vogel i ketyre matjeve jane bere deri me tani, dhe shumica ishin ne thelb kryesor, muaj apo vite te marra larg. MAVEN ka qene ndjekesi i arratisjes se hidrogjenit pa nderprerje gjate kesaj orbite te nje viti marsian, e cila zgjat gati dy vjet tokesore.
Duke hetuar arratisjen e hidrogjenit ne menyra te shumta, ekipi i MAVEN do te jete ne gjendje per te punuar ne gjetjen e faktoreve te arratisjes. Shkencetaret tashme e dine se orbita eliptike e Marsit ‘shkakton qe intensiteti i rrezatimit te diellit te Marsi te ndryshoje me 40 per qind gjate nje viti marsian. Ka gjithashtu eshte edhe nje efekt sezonal qe kontrollon se avujt e ujit qe jane te pranishem ne nje atmosfere te ulet. Cikli i 11-vjeçar i aktivitetit te diellit eshte nje tjeter faktor i mundshem.
“Perveç kesaj, kur Marsi eshte me afer diellit, atmosfera behet e trazuar, duke rezultuar ne stuhite e pluhurit global dhe aktivitetet e tjera. Kjo mund te lejojë qe uji ne atmosfere me te ulet te rritet ne lartesi shume te larta, duke siguruar nje burim i perhershme i hidrogjenit i cili pastaj mund te arratiset nga atmosfere “, thote John Clarke, nje shkencetar i Universitetit Boston ne ekipin IUVS.
Credits: NASA/Goddard/University of Colorado
Tags:MAVEN,Marsi,Planetet,Eksplorimi i Sistemit Diellor.
You must be logged in to post a comment Login