Çdo vit, Observatori Chandra i rrezev-X i NASA-s ndihmon ne leshimin e nje koleksioni te imazheve duke perdorur te dhena nga arkivi i saj.
Te dhenat nga Arkivi i Chandra jane nje sistem i sofistikuar dixhital qe ne fund te fundit permban te gjitha te dhenat e marra nga teleskopi qe nga njisja ne vitin 1999. Arkivi i Chandra eshte nje burim qe i ben keto te dhena ne dispozicion te komunitetit shkencor dhe publikut ne pergjithesi per vite te tera, pasi ata jane marre fillimisht.
Secila nga keto gjashte imazhe te reja perfshin edhe te dhenat nga teleskopet qe mbulojne pjeset e tjera te spektrit elektromagnetik, si driten e dukshme dhe infra te kuqe. Ky koleksion i imazheve perfaqeson vetem nje pjese te vogel te thesareve qe jane ne arkivin unik te Chandras.Nga e majta ne te djathte, duke filluar ne radhe te larte, objektet jane:
Westerlund 2–Nje grup i yjeve te rinj – rreth nje-dy milion vjet i vjeter – ndodhet rreth 20,000 vite drite nga Toka. Te dhenat ne driten e dukshme nga Teleskopi Hubble (ne te gjelbert dhe blu) tregojne rete e dendura, ku yjet jane formuar. Rrezatimi me energji te larte dhe ne formen e rrezeve X, megjithate, mund te depertoje ne kete mjegull te dendur kozmike, dhe jane zbuluar nga Chandra (ngjyre vjollce).
3031–Rrezet-X te galaktikes 3C31 (ngjyre blu), e vendosura rreth 240 milione vite drite nga Toka,u lejon astronomeve per te hetuar densitin, temperaturen dhe presionin e kesaj galaktike, e njohur qe te kete nje emetin te fuqishem te valeve te radios. Ketu, imazhi Chandra i rrezeve-X ka qene i kombinuar me te dhenat e dukshme te Hubble (e verdhe).
PSR J1509-5850: Pulsari i pare i zbuluar ne vitin 1967 dhe astronomet sot njohin nje mije objekte te tilla. Pulsari, PSR J1509-5850, qe ndodhet rreth 12,000 vite drite nga Toka dhe shfaqet si njolle e bardhe ne qender te ketij imazhi, ka gjeneruar nje bisht te gjate te emetimit te rrezeve X, siç shihet ne pjesen e poshtme te imazhit. Ne kete imazh, rrezet X te zbuluar nga Chandra jane ne ngjyre (blu) dhe emetimi i radios (ne te kuqe) .
Abell 665: Bashkimi i grupimeve galaktikore mund te gjeneroje vale te medha tronditese, te ngjashme me fronte te ftohta te motit ne Toke. Ky sistem, i njohur si Abell 665, ka nje vale shokuese jashtezakonisht te fuqishme, e dyta pas grupimit te famshem Bullet. Ketu, rrezet X nga Chandra jane ne (blu),ku tregojne gazin e nxehte ne grupim. Imazhi i Chandras eshte shtuar ne emitimin e radios ne te (purpurt) dhe te dhena te dukshme te marre nga Anketa digjitale e qiellit ,ku tregon galaktikat dhe yjet (ne te bardhe).
RX J0603.3 + 4214: Fenomeni i ”pareidolias” eshte kur njerezit shohin forma te njohura ne imazhe. Ky grup galaktikor ka marre kete pseudonim si “grupimi galaktikor furça e dhembeve”, per shkak te ngjashmerise me mjetet dentare. Ne fakt, kjo eshte per shkak te valeve te radios (ne te gjelbert), ndersa emetimi i perhapur eshte vezhguar nga Chandra ne Rreze-X ne ngjyre (vjollce). Te dhena ne driten e dukshme nga teleskopi Subaru tregojne galaktika dhe yje ne ngjyre (te bardhe).
CTB 37A: Astronomet vleresojne se nje shperthim supernove duhet te ndodhe per çdo 50 vjet mesatarisht ne galaktiken tone. Objekti i njohur si CTB 37a eshte nje mbetje supernove e vendosur ne Galaktiken tone rreth 20,000 vite drite nga Toka. Ky imazh tregon fushen e mbeturinave te ngelura nga shperthimi me ngjyra te ndezura ne rreze X (ngjyre blu) dhe valeve te radios (ne te kuqe) dhe mund te zgjerohet ne nje re gazi te ftohte dhe pluhurit shikuar ne driten infra te kuqe (portokalli).
Per me shume rreth teleskopi Chandra,ne shqip:https://astroalbastronomy.wordpress.com/category/observatori-chandra-i-rrezeve-x/
Info ne anglisht:http://chandra.harvard.edu/
Tags:Chandra i rrezeve-X,Galaktika,Universi,Yje,Supernova,Pulsaret.
Pingback: Abell 665 – AstroAlb-Astronomy