Pasi astronomet zbuluan galaktiken, e njohur si SPT 0346-52, me National Science Foundation’s South Pole Telescope (SPT) , astronomet e shikuan ate me disa teleskope hapesinore dhe me te tjere me baze tokesore. Te dhenat nga NSF / ESO Atacama Large Millimeter / submillimeter Array (ALMA) me pare zbuluan emetimin teper te ndritshem infra te kuq, duke sugjeruar se galaktika eshte duke kaluar neper nje hov te madh te lindjes se yjeve.
Ky grafik tregon nje kornize nga nje simulim kompjuterik (imazhi kryesor) dhe te dhena astronomike (ne kuadrat) te nje galaktike te larget duke kaluar neper nje bum te jashtezakonshem te formimit te yjeve, sic pershkruhet nga NASA. Galaktika, e njohur si SPT0346-52, eshte plot 12.7 miliarde vite drite larg nga Toka. Kjo do te thote se astronomet jane duke verejtur ate ne nje faze kritike ne evolucionin e kesaj galaktike, rreth nje miliard vjet pas Big Bang.
Astronomet u intriguan nga SPT0346-52 kur te dhenat nga Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) zbuluan emetimin teper te ndritshem ne infra te kuqe nga kjo galaktike. Kjo sugjeron se galaktika eshte duke kaluar neper nje shperthim te madhe te lindjes se yjeve.
Megjithate, nje tjeter shpjegim i mundshem per emetimin e tepert infra te kuq- ishte prania ne rritje te shpejte te nje virme te zeze te supermasive ne qender te galaktikes . Ne kete skenar, gazi bie ne drejtim te vrimes se zeze – behet shume i nxehte dhe i ndritshem, duke shkaktuar perreth qe pluhurit dhe gazi te shkelqej ne driten infra te kuqe.
Yjet e formuara ne SPT0346-52 jane ne nje mase prej rreth 4.500 here masen e Diellit cdo vit , nje nga masat me te larta te para ne nje galaktike.
Shkalla e larte e formimit te yjeve nenkupton se nje rezervuar i madh i gazit te ftohte ne galaktike eshte duke u konvertuar ne yje me efikasitet jashtezakonisht te larte.
Astronomet shpresojne se duke studiuar shume galaktika si SPT0346-52 ata do te mesojne me shume per formimin dhe rritjen e galaktikave masive dhe vrimave te zeza supermasive ne qendrat e tyre.
SPT0346-52 eshte pjese e nje popullsi prej galaktikave te forta lentesh-gravtacionale te zbuluara me SPT. SPT0346-52 shfaqet rreth gjashte here me e forte se ajo do te shfaqej pa lente gravitacioale, e cila u mundeson astronomeve ta shohin me shume detaje.
Nje leter qe pershkruan keto rezultate, me autor te pare Jingzhe Ma (Universiteti i Floridas), eshte pranuar per botim ne The Astrophysical Journal dhe eshte ne dispozicion online [http://lanl.arxiv.org/abs/1609.08553]. Qendra e Fluturimeve Marshall e NASA’s ne Huntsville, Alabama, menaxhon programin Chandra per Drejtorine shkencore te NASA-s ne Uashington. Observatori Astrophysical Smithsonian ne Cambridge, Massachusetts, kontrollon operacionet e shkencore te Chandras
Image credits: X-ray: NASA/CXC/Univ of Florida/J. Ma et al; Optical: NASA/STScI; Infrared: NASA/JPL-Caltech; Radio: ESO/NAOJ/NRAO/ALMA
Read More from NASA’s Chandra X-ray Observatory.
Per me shume rreth observatorit Chandra te Rrezeve-X:http://www.nasa.gov/chandra
Perditesimi per here te fundit 12 dhjetor,2016
Tags:GALAKTIKA, OBSERVATORI CHANDRA I RREZEVE-X, UNIVERSI, YJET
You must be logged in to post a comment Login