Astronomet kerkojne per planete qe orbitojne yje te tjere (egzoplanete) duke perdorur nje shumellojshmeri metodash. Nje metode e suksesshme eshte imazh i drejtperdrejte; kjo eshte vecanerisht e efektshme per planetet ne orbita te gjera rreth yjeve te rinj, sepse drita nga planeti nuk eshte e mbingarkuar nga drita e yllit mikprites dhe keshtu eshte me e lehte per t’u lokalizuar.
Ky imazh demonstron kete teknike. Ajo tregon nje yll T-Tauri me emrin CVSO 30, i vendosur afersisht 1200 vite drite larg Tokes ne grupin 25 Orionis (pak ne veriperendim te rripit te famshem te Orionit). Ne vitin 2012, astronomet zbuluan se CVSO 30 ka egoplanet (CVSO 30b) duke perdorur nje metode zbulimi te njohur si fotometria e tranzitit–ku drita nga nje yll bie paksa ndersa nje planet udheton para tij, sic thuhet nga ESO. Tani, astronomet kane vezhguar serish kete sistem duke perdorur nje numer teleskopesh tokesor. Studimi kombinon vezhgimet e marra me Teleskopin Shume te Madh te ESO (VLT) ne Kili, Observatorin W. M. Keck ne Havai dhe te tjere.
Duke perdorur te dhenat astronomet kane fototgrafuar ate qe ka gjasa te jete nje planet i dyte! Per te prodhuar imazhin, astronomet shfrytezuan astrometrin e ofruar nga instrumentet NACO dhe SINFON te VLT te ESO’s.
Ky egzoplanet , i quajtur CVSO 30c, eshte pika e vogel ne pjesen e siperme te majte te imazhit (ndersa ajo gjeja e ndritshme ne midis eshte vete ylli). Ndersa planeti i zbuluar me pare, CVSO 30b, orbiton shume afer yllit, duke u rrotulluar rreth CVSO 30 ne vetem nen 11 ore ne nje distance orbitale prej 0.008 AU (dhe nuk eshte i dukshme ketu), CVSO 30c orbiton dukshem me larg, ne nje distance prej 660 AU, duke e bere ate qe per 27 000 vjet te perfundoj nje orbite te vetme. (Per reference, planeti Merkur orbiton Diellin ne nje distance mesatare prej 0.39 AU, nderkohe qe Neptuni eshte pak me shume se 30 AU.)
https://youtu.be/1xXEyyZw3wM
Astronomet po vazhdojne te eksplorojne menyren se si nje sistem kaq ekzotik eshte formuar ne nje kohe kaq te shkurter, pasi ylli eshte vetem 2.5 milione vjet; eshte e mundur qe te dy planetet te kene bashkevepruar ne nje pike ne te kaluaren, duke shperndare njeri-tjetrin dhe duke u vendosur ne orbitat e tyre aktuale te tanishme
Referencat e tekstit: ESO
Credit:ESO/Schmidt et al.
Perditesimi per here te fundit 1 dhjetor, 2017.
Tags:EGZOPLANETE, ESO-OBSERVATORI JUGOR EUROPIAN, UNIVERSI
Pingback: Një vështrim i brendshëm në lindjen planetare | AstroAlb Astronomy