Teleskopi Fermi zbulon Materien e Erret ne galaktiken e Andromedes

Teleskopi Hapesinore Fermi i Rrezeve-Gamma i NASA-s ka gjetur nje sinjal ne qendren e galakktikes fshinje ate te Andromedes qe mund te tregoje pranine e gjerave misterioze te njohura si materia e erret. Rrezet Gamma jane te ngjashme me ate qe shihen nga Fermi ne qender te galaktikes tone – Rrugen e Qumeshtit.

Rrezet gama jane format me te larte,te energjise se drites, te prodhuara nga fenomenet me energjike te universit. Ata jane te zakonshme ne galaktikat si Rruga e Qumeshtit, sepse  grimcat e tyre levizin ne afersi te shpejtesise se drites, dhe prodhojne rrezet gama, kur ata nderveprojne me rete nderyjore te gazit dhe yjeve.

Cuditerisht, te dhenat e fundit nga Fermi tregojn rrezet gama ne galaktiken e Andromedes – e njohur gjithashtu si M31 – e mbyllur ne qendren e galaktikes ne vend, te perhapjes ne te gjithe galaktiken. Per te shpjeguar kete shperndarje te pazakonte, shkencetaret jane duke propozuar qe emetimi mund te vije nga disa burime te papercaktuar. Nje prej tyre mund te jete materia e erret, nje substance e panjohur qe perben pjesen me te madhe te universit.

“Ne prisnim qe materia e erret te grumbullohet ne rajonet me te thella te Rruges se Qumeshtit dhe galaktika te tjera, ja pse gjetje te tilla jane shume emocionuese,” tha Shkencetari Pierrick Martin, nje astrofizikan ne Qendren Kombetare per Kerkime Shkencore dhe Kerkimitet e Institutit se Astrofizikes dhe Planetologjise ne Tuluze, France. “M31 do te jete nje celes per te kuptuar se cfare do te thote kjo si per Andromedan dhe Rrugen e Qumeshtit”.

Nje leter qe pershkruar rezultatet do te shfaqet ne numrin e ardhshem te ‘The Astrophysical Journal’.

Nje burim tjeter i mundshem per kete emitim mund te jete nje perqendrim i pasur i pulsareve ne qendren e M31. Keto yje neutron te shpejte peshojne sa dyfishi i mases se diellit dhe jane ne mesin e objekteve me te dendura ne univers. Nje luge caji e materies se nje ylli neutron do te peshoje nje miliard ton ne Toke. Disa pulsar leshojne energjine me te madhe te tyre ne rrezet gama. Sepse M31 eshte 2.5 milion vite drite larg, eshte e veshtire per te gjetur pulsare individuale. Per te provuar nese rrezet gama jane te ardhura nga keto objekte, shkencetaret mund te aplikojne ate qe ata dine per pulsaret nga vezhgimet ne Rrugen e Qumeshtit.

Tani qe Fermi ka zbuluar rreze gamma te ngjashme si ne M31 dhe Rrugen e Qumeshtit, shkencetaret mund te perdorin kete informacion per te zgjidhur misteret brenda dy galaktikave. Per shembull, M31 leshon pak rreze gama nga disk i madh i saj, ku formohen shumica e yjeve, duke treguar pak rreze kozmike duke u endur atje. Per shkak se rrezet kozmike mendohet zakonisht te jene te lidhura me formimin e yjeve, mungesa e rrezeve gama ne pjeset e jashtme te M31 sugjeron se galaktika prodhon rreze kozmike te ndryshme. Studimi e Andromedes mund te ndihmoje shkencetaret te kuptojne ciklin e jetes se rrezeve kozmike dhe se si ajo eshte e lidhur me formimin e yjeve.

Artikuj te ngjashem:
1-https://www.nasa.gov/content/goddard/fermi-data-tantalize-with-new-clues-to-dark-matter/

2-http://www.esa.int/Our_Activities/Space_Science/Found_Andromeda_s_first_spinning_neutron_star

Postimi ne:https://www.nasa.gov/feature/goddard/2017/nasas-fermi-finds-possible-dark-matter-ties-in-andromeda-galaxy

Per me shume rreth Enegjise se Erret dhe Materies se Erret vizitoni:https://www.nasa.gov/subject/6891/dark-energy-and-dark-matter/

Per me shume rreth teleskopit Fermi te rrezeve Gamma,vizitoni:http://www.nasa.gov/fermi

Credit:NASA’s Goddard Space Flight Center, Greenbelt, Md.

Perditesimi per here te fundit 22 shkurt,2017.

Tags:GALAKTIKA, PULSARET, TELESKOPI HAPESINOR FERMI I RREZEVE-GAMMA, UNIVERSI