Teleskopi Hapesinor Spitzer i NASA’s ka zbuluar sistemin e pare te njohur me 7 planete me madhesine e tokes qe rrotullohen rreth nje ylli te vetem. Tre nga keto planete jane te vendosura ne zonen e banueshme, zona rreth yllit mëmë ku nje planet shkembor me shume gjasa mund te kete uje te lengshem ne siperfaqen e tij.
Zbulimi vendos nje rekord te ri per numrin me te madh te planeteve ne zonen e banueshme – te gjendur rreth nje ylli te vetem jashte sistemit tone diellor. Te gjithe nga keto shtate planetet mund te kene uje te lengshem – celesi i jetes sic e njohim ne – ne kushtet e duhura atmosferike, por shanset jane me te larta ne tre prej tyre ne zonen e banueshme.
“Ky zbulim mund te jete nje pjese e rendesishme ne misterin per te zbuluar mjedise te banueshme, vende qe jane te favorshme per jeten”, tha Thomas Zurbuchen, administratori i asociuar i Drejtorise se Misioneve Shkencore te NASA’s ne Uashington. “Duke u pergjigjur pyetjes ” A jemi vetem ” eshte nje prioritet i larte shkencor dhe zbulimi i kaq shume planeteve si keto per here te pare ne zonen e banueshme rreth nje ylli te vetem eshte nje hap i jashtezakonshem perpara drejt ketij qellimi -“theksoi Zurbuchen.
Rreth 40 vite-drite (235 trilion milje) nga Toka, sistemi i planeteve eshte relativisht afer me ne, dhe ndodhen ne drejtim te konstelacionit se Ujorit. Per shkak se ata jane te vendosur jashte sistemit tone diellor, keto planete jane te njohur shkencerisht si egzoplanete.
Ky sistem egzoplanetesh quhet Trappist-1, i quajtur per teleskopin TRAPPIST ne Kili. Ne maj te 2016, hulumtuesit perdoren teleskopin Trappist,nga ku njoftuan se kishin zbuluar tre planete ne kete sistem. Te ndihmuar nga disa teleskope tokesore, duke perfshire Teleskopin Shume te Madh te ESO’s ne Kili, teleskopi Spitzer konfirmoi ekzistencen e dy prej ketyre planeteve dhe zbuloi pese te tjere shtese, duke rritur numrin e planeteve te njohura ne kete sistem ne shtate.
Rezultatet e reja jane publikuar te merkuren ne revisten ‘Nature’, dhe njoftuar ne nje konference per shtyp ne seline e NASA-s ne Uashington.
Duke perdorur te dhenat Spitzer, ekipi ka matur madhesine e shtate planeteve dhe ka zhvilluar vleresimet e para te masave te gjashte prej tyre, duke i lejuar te vleresojne dhe densistetin e tyre.
Bazuar ne densitetin e tyre, te gjithe planetet e Trappist-1 kane te ngjare te jene planete shkembore. Vezhgimet e metejshme jo vetem qe do te ndihmojne te percaktojne nese ata jane te pasura me uje, por edhe ndoshta do te zbulojne nese ndonje mund te kete uje te lengshem ne siperfaqen e tyre. Masa e egzoplanetit te shtate dhe me te larget ,ende nuk eshte vleresuar – shkencetaret besojne se mund te jete nje bote e akullt, por vezhgimet e metejshme jane te nevojshme qe te behen.
“Shtate planetet e Trappist-1 jane te paret planete ne madhesine e tokes qe jane gjetur te orbitojne kete lloj yllli,” tha Michael Gillon, autori i letres dhe hulumtuesi kryesor i studimit te egzoplaneteve Trappist ne Universitetin e Liezhit, Belgjike. “Ky eshte edhe objektivi me i mir deri me tani per te studiuar atmosferen e ketyre boteve.”
Ylli Trappist-1 , nje xhuxh ultra-i ftohte, ka shtate planete me madhesi te tokes qe e orbitojne ate . Koncepti i ketij artisti u shfaq ne kopertinen e revistes ‘Nature’ me 23 shkurt, 2017.
Koncepti i ketij artisti tregon se si secili prej planeteve te Trappist-1 mund te dukej , ne baze te te dhenave te disponueshme per madhesit e tyre, masa dhe distanca orbitale.
Ne kontrast me diellin tone, ylli Trappist-1 – klasifikohet si nje xhuxh ultra-i ftohte – eshte aq e ftohte saqe uji i lengshem mund te mbijetoje ne ato planete qe rrotullohen shume afer me yllin, me afer se nga c’fare eshte e mundur per planetet ne sistemin tone diellor. Te gjithe orbitat planetare te 7 planeteve te Trappist-1 jane me afer yllit te tyre mëmë se Merkuri eshte eshte me diellin. Planetet gjithashtu jane shume afer me njeri-tjetrin. Nese nje person eshte duke qendruar ne siperfaqen e njerit prej tyre , ai mund te verej larte dhe potencialisht mund te shohi tiparet gjeologjike apo edhe rete e planeteve fqinje, te cilet ndonjehere do te shfaqen me te medhenj se hena shfaqet ne qiellin e Tokes.
Felicia Chou / Sean Potter
Headquarters, Washington
202-358-1726 / 202-358-1536
felicia.chou@nasa.gov / sean.potter@nasa.gov
Elizabeth Landau
Jet Propulsion Laboratory, Pasadena, Calif.
818-354-6425
elizabeth.landau@jpl.nasa.gov
Referencat:
go.nasa.gov/2lvVN7G
http://www.eso.org/public/news/eso1706/
https://exoplanets.nasa.gov/trappist1/
http://www.spacetelescope.org/announcements/ann1703a/
https://www.jpl.nasa.gov/spaceimages/details.php?id=PIA21468
https://www.jpl.nasa.gov/spaceimages/details.php?id=PIA21429
https://www.jpl.nasa.gov/spaceimages/details.php?id=PIA21428
https://www.jpl.nasa.gov/spaceimages/details.php?id=PIA21427
https://www.jpl.nasa.gov/spaceimages/details.php?id=PIA21426
https://www.jpl.nasa.gov/spaceimages/details.php?id=PIA21425
https://www.jpl.nasa.gov/spaceimages/details.php?id=PIA21423
Perditesimi per here te fundit 5 shkurt, 2018.
Tags:EGZOPLANETE, ESO-OBSERVATORI JUGOR EUROPIAN, HUBBLE, KEPLER, TELESKOPI SPITZER, UNIVERSI
Pingback: Brenda TRAPPIST-1d (koncept grafik – AstroAlb-Astronomy
Pingback: Hetimi i shtate boteve me teleskopi hapesinor James Webb te NASA’s – AstroAlb-Astronomy
Pingback: Teleskopi Kepler siguron te dhena shtese per sistemin Trappist-1 – AstroAlb-Astronomy
Pingback: Drita nga TRAPPIST-1 shikuar nga Kepler – AstroAlb-Astronomy
Pingback: Te dhena te reja rreth perberjes dhe atmosferes se planeteve te TRAPPIST-1 – AstroAlb-Astronomy